Schadelastbeperking: een kille term met grote gevolgen voor de werknemer

Wat is schadelastbeperking eigenlijk?

Voor een eigenrisicodrager betekent schadelastbeperking dat ze de kosten die voortkomen uit een WIA uitkering zo veel mogelijk willen beperken. Dit kan bijvoorbeeld door bezwaar te maken tegen de overgang van een loongerelateerde uitkering naar een loonaanvullingsuitkering, aan te sturen op re-integratie om zo de uitkering te verlagen of te beëindigen, of door een werknemer richting een IVA-aanvraag te sturen om de WGA-kosten te vermijden. Dit gebeurt echter niet altijd op een nette manier. De focus ligt dan niet op de situatie van de werknemer, maar puur op het verlagen van de kosten.

Een schrijnend voorbeeld uit de praktijk

Laten we eens kijken naar het verhaal van Marco. Marco was jarenlang vrachtwagenchauffeur, totdat hij door een ernstig ongeluk zijn werk niet meer kon doen. Hij kon niet meer tillen, niet lang zitten en had chronische pijn. Na twee jaar arbeidsongeschiktheid kreeg hij een WGA-uitkering met een arbeidsongeschiktheidspercentage van 80-100%. Geen IVA, want er leek nog herstel mogelijk te zijn.

Zijn oude werkgever was eigenrisicodrager en had een verzekeraar ingeschakeld om de schadelast te beperken. Marco dacht dat hij zijn leven stap voor stap weer kon opbouwen binnen zijn mogelijkheden. Totdat hij plotseling een brief kreeg: er was bezwaar aangetekend tegen de omzetting van zijn loongerelateerde uitkering naar een loonaanvullingsuitkering.

Wat bleek? De verzekeraar had zonder enig overleg een bezwaarprocedure gestart, niet omdat Marco’s gezondheid verbeterd was, maar om te proberen zijn uitkering te laten wijzigen. Er was geen medisch onderzoek gedaan. Er was geen enkele arts die had beoordeeld of zijn belastbaarheid was toegenomen. Het bezwaar was puur een administratieve actie om te proberen kosten te besparen.
Voor Marco betekende dit maanden van onzekerheid en stress. Hij had het gevoeld zelf te moeten bewijzen dat hij nog steeds beperkt was, terwijl de verzekeraar zonder medische onderbouwing beweerde dat hij meer kon werken. Uiteindelijk had het bezwaar geen gevolgen, maar de impact op Marco was enorm.

De werknemer? Die telt niet mee

Het wrange is dat verzekeraars en eigenrisicodragers vaak beslissingen nemen die grote gevolgen hebben voor de werknemer, zonder echt te kijken naar hun situatie. Er wordt bezwaar aangetekend of een IVA-aanvraag ingediend, zonder beoordeling door een medisch adviseur of inhoudelijke toetsing van de actuele belastbaarheid. Voor de werknemer voelt het alsof ze een nummer zijn in een kostenplaatje, terwijl ze zelf nog altijd in een onzekere en vaak moeilijke periode zitten.

Voor Marco betekende dit maanden van onzekerheid en stress. En Marco is niet de enige. Dit gebeurt vaker:

• Werknemers die onder druk worden gezet om zelf een IVA aan te vragen, terwijl er medisch niets is gewijzigd aan hun situatie en ze nog in behandeling zijn. Ze voelen zich buitenspel gezet en krijgen niet de kans om te onderzoeken wat er nog wél mogelijk is.
• Bezwaarprocedures zonder medische onderbouwing, puur om de uitkering te verlagen of stop te zetten. Voor de werknemer voelt het alsof hun werkelijkheid wordt genegeerd, en dat hun medische klachten niet serieus worden genomen.
• Geen begeleiding richting passend werk, terwijl dat wel een verplichting is voor een eigenrisicodrager. Werknemers voelen zich aan hun lot overgelaten, terwijl ze juist behoefte hebben aan ondersteuning bij re-integratie.
• Dit soort situaties zorgen ervoor dat werknemers niet alleen worstelen met hun gezondheid, maar ook met het gevoel dat ze tegen een systeem moeten vechten dat niet naar hen luistert.

Menselijke maat ontbreekt

Het probleem is niet dat werkgevers kosten willen beperken – dat is op zich begrijpelijk. Maar de manier waarop dat gebeurt, is vaak puur financieel gedreven en gaat voorbij aan de menselijke kant. Werknemers worden een dossier, een kostenpost. En als dat dossier eenmaal op het bureau van een verzekeraar of andere partij ligt, is er vaak weinig ruimte meer voor nuance. We hebben vaak de mond vol over de menselijke maat die het UWV zou moeten hanteren – en terecht, want daar valt zeker nog veel te verbeteren. Maar opvallend genoeg hoor je zelden iets over de soms ronduit onmenselijke praktijken van werkgevers en de partijen die namens hen opereren. De impact hiervan op werknemers is enorm: onzekerheid, stress en de constante angst dat hun uitkering hen zomaar wordt afgenomen.

Wat zou er wél moeten gebeuren?

• Beslissingen over bezwaar of herbeoordeling moeten worden genomen op basis van een zorgvuldige medische beoordeling. Een bezwaar of verzoek tot herbeoordeling zonder medische onderbouwing zou eigenlijk niet eens in behandeling mogen worden genomen.
• Werknemers moeten betrokken worden bij beslissingen die over hun toekomst gaan. Geen verrassingen in de vorm van een bezwaar of herbeoordeling waar ze pas achteraf van horen, maar een transparant proces waarin ze serieus worden genomen.
• Meer focus op duurzame re-integratie in plaats van snelle kostenbesparing. Niet alleen kijken naar de korte termijnkosten, maar ook naar wat nodig is om iemand écht goed te laten re-integreren, als dat überhaupt haalbaar is.

Tot die tijd blijft ‘schadelastbeperking’ een term die vooral veel schade aanricht bij de mensen om wie het zou moeten draaien.