Een aantal wijzigingen in het pensioenstelsel moet zorgen voor meer flexibiliteit en keuzevrijheid. Hierdoor komen meer mogelijkheden voor:
- gedeeltelijke afkoop (bedrag ineens);
- een vrijstelling van de RVU-heffing; en
- verlofsparen.
Vanaf 1 juli 2026 is het op zijn vroegst mogelijk om een bedrag ineens op te nemen van het ouderdomspensioen. De vrijstelling van de RVU-heffing en de extra mogelijkheden bij het verlofsparen zijn ingegaan en werken terug tot 1 januari 2021.
Krijgt een pensioenuitvoerder het verzoek voor een bedrag ineens? Dan moet de pensioenuitvoerder hieraan meewerken. Het bedrag mag vrij worden besteed. Denk hierbij aan een aflossing op de eigenwoningschuld, een verbouwing aan de eigen woning of zelfs aan een vakantie.
Hierbij gelden de volgende voorwaarden:
- Iedereen krijgt het recht om maximaal 10% van het opgebouwde ouderdomspensioen als bedrag ineens op te nemen op de ingangsdatum van het pensioen. Het bedrag ineens is een percentage van maximaal 10% per opgebouwd ouderdomspensioen per pensioenuitvoerder. Een deelnemer mag dus ook minder dan 10% als bedrag ineens opnemen.
- Het bedrag ineens gebeurt eenmalig op de ingangsdatum van het pensioen. De enige uitzondering hierop is deeltijdpensioen. Gaat een klant bijvoorbeeld voor 30% met deeltijdpensioen? Dan geldt een bedrag ineens van maximaal 10% over deze eerste 30%. Gaat een klant later volledig met pensioen? Dan geldt een bedrag ineens van maximaal 10% over de laatste 70%. Heeft een klant bij de eerste ingangsdatum van het deeltijdpensioen minder dan 10% aan bedrag ineens opgenomen? Dan mag de klant dit gemiste percentage niet inhalen op een later ingangsmoment van het pensioen.
- Maakt de deelnemer gebruik van een bedrag ineens? Dan mag de deelnemer niet meer kiezen voor een hoog-laagpensioen, omdat de pensioenuitkering dan te laag wordt.
- Na het bedrag ineens moet de jaarlijkse pensioenuitkering meer bedragen dan de afkoopgrens.
- Zorgt het bedrag ineens voor een verlaging van het partnerpensioen? Dan moet de partner toestemming geven voor het bedrag ineens.
- Het opnemen van een bedrag ineens is een vrijwillige keuze voor de deelnemer. Wel is het belangrijk om de deelnemer te vertellen wat de gevolgen zijn van deze vrijwillige keuze. Het opnemen van een bedrag ineens kan invloed hebben op de hoogte van de verschuldigde inkomstenbelastingen, verschuldigde premies volksverzekeringen, de Zvw-premie en de eventuele toeslagen.
- Heeft een deelnemer geen recht meer op toeslagen door de opname van een bedrag ineens? Dan geldt dit alleen in het jaar waarin het bedrag ineens wordt uitbetaald. De deelnemer kan een jaar later wel weer recht hebben op een toeslag. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de zorgtoeslag en de huurtoeslag.
- Is een eventuele toeslag vooraf toegekend en maakt de deelnemer gebruik van het opnemen van een bedrag ineens? Dan kan het gebeuren dat de deelnemer een toeslag geheel of gedeeltelijk moet terugbetalen. De regering compenseert dit niet, omdat het opnemen van een bedrag ineens een vrijwillige keuze is.
Uitstelmogelijkheid
Gaat een deelnemer met pensioen? Dan spreken de deelnemer en pensioenuitvoerder samen het moment af waarop de deelnemer een bedrag ineens wil ontvangen. Dit kan op de volgende momenten:
- tegelijk met de eerste uitbetaling van de pensioenuitkering; of
- in de maand januari van het jaar nadat de deelnemer de AOW-leeftijd heeft bereikt. Dit laatste is bedoeld om maatwerk te kunnen bieden aan een deelnemer. De deelnemer hoeft dan geen AOW-premie te betalen over het bedrag ineens.
Doelgroep uitgestelde betaling
Alleen de volgende deelnemers kunnen gebruikmaken van de uitgestelde betalingsmogelijkheid:
- De pensioeningangsdatum ligt in de maand waarin de deelnemer de AOW-leeftijd bereikt.
- De pensioeningangsdatum ligt op de eerste dag van de maand na de maand waarin de deelnemer de AOW-leeftijd bereikt.
Gaat een deelnemer voor de AOW-leeftijd met pensioen? Dan kan deze deelnemer dus geen gebruikmaken van de uitgestelde betaling van het bedrag ineens.
Hoe korter de periode tussen het bereiken van de AOW-leeftijd en een bedrag ineens, hoe makkelijker de regeling is voor deelnemers. Ook heeft de deelnemer dan minder kans op life-events. De deelnemer kan namelijk te maken krijgen met life-events tussen de pensioeningangsdatum en de datum van uitbetaling van het bedrag ineens.
- Heeft jouw klant een vaste pensioenleeftijd die ligt voor de AOW-leeftijd? Dan kan de klant dus geen gebruikmaken van de uitstelmogelijkheid van het bedrag ineens. Wijs je klant erop dat hij nog wel steeds het recht heeft om maximaal 10% van het opgebouwde ouderdomspensioen als bedrag ineens op te nemen op de ingangsdatum van het pensioen.
- Maakt een deelnemer uit bovenstaande doelgroep gebruik van de uitstelmogelijkheid? Dan betaalt de pensioenuitvoerder het bedrag ineens uit in de maand januari van het jaar na het jaar waarin de deelnemer de AOW-leeftijd heeft bereikt. Hierdoor betaalt deze deelnemer het tarief in box 1 voor belastingplichtigen die de AOW-leeftijd hebben bereikt.
- Maakt een deelnemer gebruik van de optie om een bedrag ineens op te nemen en wil de deelnemer het bedrag pas laten uitbetalen in de maand januari? Dan geeft de pensioenuitvoerder aan bij de deelnemer wat de gevolgen zijn als de deelnemer overlijdt.
- Kiest de deelnemer ervoor om het bedrag pas in de maand januari van het volgende kalenderjaar te laten uitbetalen? Dan betaalt de deelnemer ook pas belasting in januari van dat jaar en niet eerder. De pensioenuitvoerder reserveert alvast het uit te betalen bedrag voor de deelnemer, zodat dit niet leidt tot problemen bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel.
Maakt de deelnemer gebruik van het bedrag ineens van bijvoorbeeld 10%? Dan wijzigt de pensioenuitvoerder de grootte van het ouderdomspensioen naar 90%. De totale pensioenaanspraak blijft in grootte gelijk, maar wordt dus op een andere manier uitgekeerd door het bedrag ineens.
Kiest een pensioendeelnemer ervoor om maximaal 10% als bedrag ineens op te nemen van het opgebouwde ouderdomspensioen? Dan is deze keuze definitief. Dit heeft de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid duidelijk gemaakt.
De pensioenuitvoerder moet deelnemers goed begeleiden en informeren bij het maken van een keuze. Dit komt, omdat de keuze definitief is en gevolgen heeft voor:
- het belastbaar inkomen;
- de toeslagen; en
- de hoogte van de pensioenuitkering in de toekomst.
Pensioenuitvoerders moeten deelnemers wijzen op de gevolgen voor de hoogte van de pensioenuitkering bij het opnemen van een bedrag ineens. Daarnaast moeten deelnemers op www.mijnpensioenoverzicht.nl kunnen zien hoe hoog het bedrag ineens is en hoe hoog het levenslange ouderdomspensioen is na opname van het bedrag ineens.
Praktische tip
- Soms bouwt een deelnemer pensioen op bij meerdere pensioenuitvoerders. Een pensioenuitvoerder kan geen informatie verstrekken over de pensioenaanspraken bij een andere pensioenuitvoerder. Wil de deelnemer meer inzicht over de gevolgen van het opnemen van een bedrag ineens bij de andere pensioenuitvoerders, waar hij pensioen opbouwt? Dan kan de deelnemer ook kijken op mijnpensioenoverzicht.nl. Dit overzicht wordt uitgebreid met de gevolgen van het gebruikmaken van het bedrag ineens.
- Wil een deelnemer gebruikmaken van de optie om een bedrag ineens op te nemen? Dan kan de deelnemer bij de pensioenuitvoerder vragen om specifieke en persoonlijke informatie. Hierbij moet de pensioenuitvoerder laten zien wat het verschil is tussen wel of geen gebruikmaken van het opnemen van een bedrag ineens, namelijk:
- Wel gebruikmaken van het keuzerecht: de hoogte van het op te nemen bedrag ineens en de hoogte van het levenslange ouderdomspensioen dat overblijft na opname van het bedrag ineens.
- Geen gebruikmaken van het keuzerecht: de hoogte van het levenslange ouderdomspensioen.
Neemt een deelnemer een bedrag ineens op? Dan verhoogt of verlaagt dit niet de totale waarde van het ouderdomspensioen. Alleen de hoogte van de uitkeringsstromen wordt aangepast. De volgende mogelijkheden gelden:
- De deelnemer neemt geen bedrag ineens op. De uitkering blijft dan 100%.
- De deelnemer neemt wel een bedrag ineens op en kiest voor de uitgestelde betaling. In het wetsvoorstel staat een uitkeringsstroom van 90-10-90. Dit is 90% periodieke uitkering, 10% bedrag ineens en 90% periodieke uitkering. Bij het bepalen van de hoogte van de levenslange uitkering wordt hierbij direct rekening gehouden met het opnemen van een bedrag ineens. De hoogte van de uitkering is dus gelijk voor en na de betaling van het bedrag ineens.
Het recht op het bedrag ineens geldt ook voor de individuele pensioenproducten in de derde pijler. Hierbij geldt wel een aanvullende voorwaarde. De waarde in het pensioenproduct na het bedrag ineens moet namelijk meer bedragen dan de grens voor kleine lijfrenten.
De minister stelt voor om het wetsvoorstel nog op een ander punt te wijzigen. Deze wijziging gaat over het bedrag ineens van maximaal 10% van lijfrenten in de derde pijler. Het bedrag ineens moet ook ingaan voor:
- ondernemers die lijfrenten in hun eigen bedrijf hebben afgesloten; of
- de optie tot een bedrag ineens hebben afgesproken bij overdracht van het bedrijf.
Het recht op een bedrag ineens gaat ook gelden voor een nettopensioen en een nettolijfrente. Alleen bij een bedrag ineens van een nettolijfrente geldt geen eis over het minimale bedrag dat over moet blijven na het bedrag ineens.
Alleen over het bedrag ineens moet belasting worden betaald voor de inkomstenbelasting. Hierover hoeft geen revisierente te worden betaald.
In onderstaand schema wordt duidelijk wat de gevolgen zijn van het bedrag ineens bij verevening of conversie.
| Verevening | Conversie | |
|---|---|---|
| Scheiding voor het bedrag ineens | Maakt een deelnemer gebruik van het bedrag ineens? Dan heeft de ex-partner recht op een evenredig deel van dit bedrag ineens. | Iedere partner kan zelf kiezen of hij gebruik wil maken van het bedrag ineens bij zijn eigen pensioen. |
| Scheiding na het bedrag ineens | De verevening vindt plaats over het resterende pensioen. | Conversie vindt plaats over het resterende pensioen. |
De pensioenuitvoerders en aanbieders van oudedagsvoorzieningen in de derde pijler moeten informatie geven aan alle deelnemers om te voorkomen dat een deelnemer geen goede keuze maakt. De pensioenuitvoerder stuurt een brief aan de deelnemer om de deelnemer informatie te geven over zijn keuzerecht. Heeft de deelnemer interesse in een bedrag ineens? Dan mag de deelnemer om persoonlijke informatie vragen aan de pensioenuitvoerder. De pensioenuitvoerder stuurt dan een tweede brief naar de deelnemer. In deze tweede brief staat de volgende informatie:
- de hoogte van het bedrag ineens;
- de hoogte van de pensioenuitkering voor en na het bedrag ineens;
- de waarschuwingen voor de gevolgen van een bedrag ineens op het inkomen en de toeslagen; en
- de doorverwijzingen naar rekentools van de Belastingdienst en de SVB om de gevolgen te berekenen.
Door de nieuwe uitkeringsstroom ontvangt een pensioendeelnemer een lagere uitkering als hij overlijdt voordat hij het bedrag ineens ontvangt. Pensioenuitvoerders krijgen daarom een nabetalingsverplichting aan de overledene. De nabetaling komt in de boedel van de overledene. De hoogte van de nabetaling is het bedrag dat de deelnemer zou hebben ontvangen als pensioenuitkering als de deelnemer geen gebruik zou hebben gemaakt van het bedrag ineens.
De hoogte van de nabetaling is 100% van de pensioenuitkering minus de al betaalde pensioenuitkering van 90% per maand die de overledene al aan pensioenuitkering heeft ontvangen.
Door deze nabetaling heeft de overledene niet te weinig aan pensioenuitkering gehad tijdens zijn leven. Deze nabetaling valt in de nalatenschap. Het bedrag is niet direct voor de partner van de overledene, omdat dit bedrag een ouderdomspensioen is.
Heeft een deelnemer een lijfrenterekening of een lijfrentebeleggingsrecht en overlijdt de deelnemer? Dan valt de lijfrenterekening of het lijfrentebeleggingsrecht ook in de boedel. De erfgenamen krijgen dan de lijfrenterekening of het lijfrentebeleggingsrecht alsof de deelnemer geen gebruik heeft gemaakt van het bedrag ineens.
Een bedrag ineens geldt niet voor een ODV. Een klant kan de ODV wel omzetten naar een pensioenproduct in de derde pijler om ook gebruik te kunnen maken van het bedrag ineens.
Het bedrag ineens geldt wel voor een opgebouwd PEB.
Werkgevers krijgen een eenmalige vrijstelling van de RVU-heffing per werknemer sinds 1 januari 2021 tot 1 januari 2026. Het doel van de vrijstelling is dat werknemers met een zwaar beroep eerder kunnen stoppen met werken.
De vrijstelling geldt in de volgende situatie:
- Is de werknemer maximaal 3 jaar jonger dan de AOW-leeftijd? Dan mag de werkgever een maandelijks bedrag uitkeren aan de werknemer om eerder te kunnen stoppen met werken. Dit mag ook een eenmalige uitkering zijn of een uitkering over een kortere periode dan 3 jaar.
- Is de uitkering niet hoger is dan de drempelwaarde? Dan is de werkgever geen RVU-heffing meer verschuldigd, maar alleen de reguliere loonbelasting en premies volksverzekeringen. De drempelvrijstellling is gelijk aan de netto AOW-uitkering voor een alleenstaande.
- Krijgt een werknemer langer een uitkering dan 3 jaar voordat hij de AOW-leeftijd bereikt? Of krijgt de werknemer eerder een uitkering dan maximaal 3 jaar voordat hij de AOW-leeftijd bereikt? Dan is dit gedeelte belast met RVU-heffing van 52%. Is de uitkering hoger dan een netto AOW-uitkering voor een alleenstaande? Dan geldt over het hogere deel de RVU-heffing.
Vanaf 1 januari 2026 geldt een overgangsrecht. Is voor 1 januari 2026 een uitkering voor de werknemer vanuit de werkgever schriftelijk vastgelegd? Dan geldt ook geen RVU-heffing in 2026, 2027 en 2028 als aan de bovenstaande voorwaarden wordt voldaan.
De Regeling voor Vervroegde Uittreding (RVU) is een regeling die een werkgever aan een werknemer kan aanbieden om de periode tot aan de AOW-leeftijd te overbruggen. De werknemer kan hierdoor eerder stoppen met werken.
De RVU-drempelvrijstelling is een drempelbedrag. Over dit bedrag geldt geen RVU-heffing. De RVU-drempelvrijstelling is gelijk aan de netto AOW-uitkering voor een alleenstaande.
Het maximaal op te sparen verlof van 50 weken wordt verhoogd naar 100 weken. Hierdoor kan een werknemer eerder stoppen met werken. De werknemer kan dit verlof ook al eerder opnemen in zijn loopbaan.
Naast het reguliere jaarlijkse verlof, is het mogelijk om bovenwettelijk verlof af te spreken in cao’s. Daarnaast is het mogelijk om overwerk of ploegendiensten te belonen als extra verlofopbouw.
Heeft een werknemer een zwaar beroep en moeite om de AOW-leeftijd te behalen op een gezonde manier? Onderzoek dan of er afspraken zijn gemaakt in de cao over een Regeling voor Vervroegde Uittreding (RVU). In de volgende cao’s zijn hierover afspraken gemaakt:
- Bouw en Infra;
- Afbouw;
- Schoonmaak- en glazenwassersbedrijf; en
- Politie.