Ontwikkelingen in de financieringsmarkt & het regeerakkoord
De financieringsmarkt voor ondernemers is de laatste tien jaar sterk veranderd. Door strenge regelgeving en het sluiten van lokale kantoren is het voor banken steeds lastiger geworden om kredieten te verstrekken, vooral voor kredieten onder de €1 miljoen. Het bedrijfsleven heeft echter steeds meer behoefte aan krediet om te investeren in verduurzaming, digitalisering en groei.
Als alternatief zijn er in de afgelopen tien jaar veel nieuwe aanbieders van financiering gestart waar ondernemers terecht kunnen. Deze aanbieders onderscheiden zich door specialisatie en maatwerk. Ze richten zich op specifieke financieringsproducten zoals lease, factoring, crowdfunding, en overbruggingsfinanciering, of op bepaalde sectoren zoals vastgoed, horeca, en duurzame ondernemers. Dit heeft geresulteerd in ongeveer 200 nieuwe aanbieders op de Nederlandse markt.
Uit onderzoek van Stichting MKB Financiering (SMF) blijkt dat in 2023 al 36% van alle MKB-financieringen buiten banken om werd verstrekt. Deze sector is de afgelopen tien jaar hard gegroeid, met meer dan 80.000 ondernemers die vorig jaar in totaal €5 miljard aan financieringen hebben opgehaald bij deze aanbieders, een stijging van 27% ten opzichte van het jaar ervoor. Voor het eerst sinds lange tijd lijkt het totale volume van MKB-financieringen onder de €1 miljoen weer te stijgen. Afgelopen jaar zijn de totale financieringen met 2% gestegen naar ruim €11 miljard, verstrekt door zowel banken als non-bancaire financiers. Dit is een positieve ontwikkeling en een trendbreuk met de afgelopen jaren waarin de financieringen jaarlijks afnamen.
Hoewel banken nog steeds het merendeel van de financieringen onder de €1 miljoen verstrekken, neemt hun aandeel jaarlijks af, van 77% in 2021 en 71% in 2022 naar 64% in 2023. Gelukkig wordt deze daling volledig gecompenseerd door de snelle groei van non-bancaire financieringen, wat de toenemende relevantie van flexibele financieringsoplossingen voor het MKB onderstreept.
Ondanks deze positieve ontwikkelingen in de financieringsmarkt, zijn er zorgen over de toekomst. Na zes maanden van onderhandelen is er een hoofdlijnenakkoord bereikt. Hoewel MKB Nederland positief is over het akkoord en blij is dat er weer aandacht is voor ondernemerschap en verdienvermogen, lijkt dit vooral een opluchting dat het niet slechter is geworden. Helaas ben ik minder optimistisch over de uitkomsten.
De publieke investeringen in het toekomstige verdienvermogen nemen af, aangezien het Groeifonds wordt stopgezet. Hoewel er €1 miljard extra kapitaal beschikbaar komt voor Invest-NL om zich meer te ontwikkelen als Nationale Ontwikkelingsmaatschappij, zoals gewenst door de NSC, is dit onvoldoende om als National Promotion Institute (NPI) het gehele ecosysteem voor MKB-financieringen te verbeteren.
Er worden weinig concrete voorstellen genoemd om de problemen in de toegang tot financieringen op te lossen, wat een zorgelijke ontwikkeling is. Dit geldt niet alleen voor kleine ondernemers, maar ook voor sociale en circulaire ondernemers die met bestaande financieringsproducten niet geholpen zijn. Er is nog wel ruimte voor de nieuwe Minister van Economische Zaken om met concrete plannen te komen. De eerste aanbevelingen van Menno Snel, Gezant Nationaal Convenant MKB Financiering, die in de zomer worden opgeleverd, komen hierbij mooi op tijd. Echter, op dit moment is er in de begroting geen rekening gehouden met nieuwe initiatieven, waardoor het risico bestaat dat deze budgetneutraal moeten worden opgezet of met minimale middelen. Structurele aanpassingen voor het ecosysteem zullen waarschijnlijk moeilijk te realiseren zijn in de komende jaren.
De toegenomen keuze voor ondernemers brengt echter ook uitdagingen met zich mee: Hoe weet je wat de beste aanbieder is voor jouw situatie? En hoe kun je het beste een aanvraag indienen?
Volgens het onderzoek van SMF kan de rol van onafhankelijke zakelijke financieel adviseurs hierin cruciaal zijn. Het slagingspercentage van een aanvraag die met behulp van een gespecialiseerde adviseur wordt ingediend, is erg hoog: 94% van alle aanvragen wordt goedgekeurd. Bovendien wordt 61% van de aanvragen ingediend bij non-bancaire financiers, wat aangeeft dat adviseurs goed inzicht hebben in de best passende financiële oplossingen voor ondernemers.
Uit het onderzoek blijkt verder dat niet iedereen even goed toegang heeft tot deze financieringen. Slechts 18% van de financieringen wordt verstrekt aan vrouwelijke ondernemers. Dit wijst op een aanzienlijke kloof, deels te wijten aan vrouwelijke ondernemers die zich niet altijd begrepen voelen door mannelijke accountmanagers bij banken en het gebrek aan toegang tot de juiste netwerken of adviseurs.
Ondernemers moeten letten op keurmerken bij het aanvragen van financiering. Het Keurmerk Erkend Financieringsadviseur MKB (EFM) wordt verstrekt aan adviseurs die gespecialiseerd zijn in het begeleiden van MKB-ondernemers bij financieringsaanvragen. Ook het Keurmerk Erkend MKB Financier, uitgegeven door SMF, is een kwaliteitskeurmerk voor financiers die passende financiering verstrekken.
Hoewel er positieve ontwikkelingen zijn in de financieringsmarkt, blijft er ruimte voor verbetering, vooral in de toegang tot financiering voor diverse groepen ondernemers en in het structureel verbeteren van het financieringsecosysteem.
Geschreven door Ronald Kleverlaan
